Hemoroid (basur) Nedir?

Hemoroidler (basurlar) makat etrafındaki damarsal doku yastıkçıklarıdır. Hemoroidler bu damarların şişmesi ile belirginleşir. Bu durum halk arasında basur veya mayasıl adıyla da bilinir. Hemoroidler iç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılırlar ve belirtilerine göre dört farklı derecede ölçülürler.


Hemoroidlerin Farklı Tipleri Nelerdir?

Makattaki hemoroidler iç ve dış olarak ikiye ayrılır. İç hemoroidler makatın içerisindedir. Siz onların mevcudiyetinden ancak sarkma yaptıklarında, kanadıklarında veya sümüksü akıntı oluşturduklarında haberdar olursunuz. Ağrısız kanama ve dışkılama esnasında ya da sonrasında ele gelen kitle en sık görülen bulgulardır. Doktorunuzun muayenesi ile iç basurunuzun olup olmadığı rahatlıkla anlaşılır.

Rektumda oluşan internal hemoroid (İç basurlar) dört farklı evrede incelenir:

1. Evre:Dışkılama sırasında hemoroidin oluşturduğu meme şeklindeki doku parçası, makat içinde doğru hareket etse de sonradan eski haline döner. Küçük kanamalara yol açan bu durumu kişi, tuvalet kağıdında lekelenme şeklindeki kanama ile fark eder. Bu evrede oluşan hemoroidler dışarıya doğru sarkma yapmadığından yalnızca rektoskopi ile görüntülenebilir.

2. Evre:Dışkılama sırasında hemoroidin oluşturduğu doku parçası, ıkınma ile birlikte dışarı çıkar ve dışkılama sona erdiğinde tekrar içeri girer.

3. Evre:Hemoroid memesi, anüs dışına sarkma yapar. Bu doku ancak parmakla itildiğinde anüs içine girebilir. Sıklıkla ödem oluşumuna ve ağrı hissedilmesine neden olur.

4. Evre:Hemoroidin makattan dışarı doğru sarktığı bu evrede meme oluşumları çoğunlukla büyüktür. Bu doku parçaları içeri doğru itilemez. Dışkılama sonrasında yeterince temizlenemediği için çamaşırda dışkı lekeleri görülebilir. Kişi otururken makat bölgesinde ağrı hissedebilir.

Dış basurlar makatın çıkışındaki küçük kabarcıklardır. Genellikle ağrısızdırlar. Ancak, bu basurlarda kan pıhtısı oluşabilir, bu durumda rengi maviye döner ve şiddetli ağrı yapabilir; diğer zamanlarda ise normal cilt rengindedir. Şikâyetlere sebep olan dış basurlar makatta şişlik, yanma ve ağrıya, nadiren kaşıntıya neden olurlar.


Hemoroid Neden Olur?

Sağlıklı her bireyin makat bölgesinde damar bakımından zengin yastık benzeri yapı bulunur. Bu yapı, kişinin dışkısını tutmasına yardımcı olur. Ancak hemoroid varlığında bu doku parçaları, şişebilir, dışa doğru sarkabilir, kanayabilir, ağrı ve acıya yol açabilir. Çoğunlukla orta yaş grubunda görülen bu rahatsızlık nadiren 20 yaşından küçüklerde de görülebilir.

Hemoroid oluşumunun temel nedeni, kabızlık ve buna bağlı olarak tuvalette uzun süre zaman geçirmektir. Uzun süre ile ıkınmaya neden olan bu duruma ek olarak ishal, sedanter yaşam tarzı, ileri yaş, aşırı alkol tüketimi, binicilik ve bisiklet sürmek gibi spor faaliyetleri, şoförlük ve pilotluk gibi uzun süre oturarak yapılan mesleklere sahip olmak, gebelik ve doğum, pelvik bölgede oluşan kanser türleri ve kolon kanseri de hemoroid oluşumuna neden olabilir.


Hemoroid şikayetleri nelerdir?

  • Dışkılama esnasında kanama
  • Dışkılama esnasında ele gelen kitle
  • Anal kaşıntı
  • Ağrı
  • Hassas kitleler

Belirtiler

  • 1. derece hemoroidde en önemli şikayet görülen kanamadır. Hemoroidler teşhis için gerçekleştirilen rektoskopi sırasında belirlenir.
  • 2. derece hemoroidlerde kanamanın yanı sıra kaşıntı şikayeti mevcuttur. Bunlar anal muayene esnasında ve ıkınma esnasında belirlenir.
  • 3. derece hemoroidlerde ise kanama ve kaşıntının yanı sıra makatta akıntı veya ıslaklık hissi şikayeti mevcuttur. Anal muayene esnasında makatın dışına çıkmış hemoroid pakeleri ile belirlenir. Bunlar muayene esnasında içeriye gönderilebilir.
  • 4. derece hemoroidlerde ise akıntı, kanama, ve kaşıntının yanı sıra ağrı şikayeti mevcuttur. Bu derecede muayene ile içeri gönderilemeyen şişlikler saptanır.

Hemoroid Tanısı Nasıl Koyulur?

Hemoroid belirtilerinin neden olduğu şikayetlerle kişinin hekime başvurmasının ardından hekim, öncelikle kişinin öyküsünü dinler ve anal muayene yapar. Kanama şikayeti olan hastalara, diğer hastalıkların ekarte edilmesi için rektoskopi yapılır. 40 yaşından büyük hastalarda hemoroid tanısının netleştirilmesinin ardından hekim, hastaya kolonoskopi yapılmasını önererek kalın bağırsak tümörü varlığının araştırılmasını talep edebilir. Tüm verilerin ışığında kişiye hemoroid tanısı koyulur.


Cerrahi Dışı Tedavi

Sıklıkla, beslenme alışkanlığının değiştirilmesi mucizeler yaratır. İlk etapta hastalara beslenme alışkanlıkları ile ilgili tavsiyelerde bulunuruz. Bitkisel liflerden zengin, düşük kolesterollü bir diyet ve günde en az beş bardak su içmelerini öğütleriz.


Hemoroid İlaçla Tedavisi

Yüksek miktarda lifli gıda alımına ve bol su içmeye özen gösterin. Aynı zamanda, hayvansal yağ alımını azaltmanız gerekir.

Doktorunuzun da onayını alarak her gün egzersiz yapın. Bu egzersizler tempolu yürüyüş, bisiklete binmek, koşmak, yüzmek ya da yapmaktan hoşlandığınız ve doktorunuzun onayladığı herhangi bir aktivite olabilir.

Dışkılama ihtiyacınızı günde bir kez sabahları giderin. Her yanlış uyarıda tuvalete gitmeyin.

Dışkılama esnasında aşırı ıkınmaktan kaçının, çünkü aşırı ıkınma ile makatı gereksiz yere zorlarsınız ve bu basura bağlı şikâyetlerinizde artmaya neden olur.

Basurların olduğu bölgeye doktorunuzun yazdığı bir pomat uygulayabilir ya da fitil kullanabilirsiniz.

Gün içerisinde 10’ar dakikalık ılık suya oturma banyoları şikâyetlerinizi azaltacaktır. Bu önlemlerle 2 ile 7 gün arasında şikayetleriniz azalacaktır. 4-6 hafta içinde de ele gelen meme küçülecektir. Şiddetli ve devamlı bir ağrınız varsa tromboze hemoroid (kan pıhtısı oluşması) gelişmiş olabilir. Bu nedenle hekiminize başvurursanız lokal anestezi altında müdahale ile sizi rahatlatacaktır.

İlaç tedavisine dirençli düşük dereceli hemoroidlerde, yüksek dereceli hemoroidlerde, sıkışma ve tromboz gibi komplikasyonlara neden olan hemoroidlerde ise cerrahi tedavi yöntemlerine başvurulur.


Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedavi yöntemleri arasında bant ligasyon, skleroterapi, klasik cerrahi yöntemlerle hemoroidektomi operasyonu, ya da lazer ile operasyon vardır. Klasik cerrahi operasyon en az bir gün hastanede kalmayı gerektirecektir. Lazer ile gerçekleştirilen operasyonlar daha kısa tıbbi bakım gerektirir. Hastalar operasyon sonrası kısa bir süre sonra taburcu olurlar ve daha hızlı bir şekilde günlük hayatlarına dönebilirler.



Op. Dr.

Bülent Uysal