Kronik Prostatit
Genellikle prostatit, genç erkeklerin hastalığı olarak bilinir. Erkeklerde, cinsel hayatın başlamasıyla görülen prostatit halk arasında “prostat nezlesi” olarak bilinmektedir.
Kronik prostatit, erkeklerde, cinsel hayatın aktif hale gelmesiyle birlikte görülmeye başlıyor. 20’li yaşlardan sonra daha sık görülmektedir. Kronik prostatit, idrar yaparken yanma ve sık idrar ihtiyacı gibi yakınmaların yanı sıra, genital bölge ağrılarına da neden olur.
Kronik prostatit bulaşıcı değildir, ancak kesin tedavisi çok zor olan ve yıllarca devam edebilen bir hastalıktır.
Kronik prostatit, hastalarda sıklıkla psikolojik sorunlara yol açıyor. Bu nedenle cinsel hayatı da olumsuz yönde etkiler. Kronik prostatiti olan erkeklerin genital bölgelerinde ağrı duyuyor olmaları bu kişilerde iktidarsızlık endişesine de yol açabilmektedir.
Tüm sağlıklı erkeklerde bulunan ve üreme için gerekli olan prostat bezi, vücudumuzdaki diğer her organ gibi iltihaplanabilir. Prostat iltihabı ya da bilimsel adıyla prostatit genellikle genç ve üreme çağındaki erkeklerde görülür. Prostatit hastalığı erken dönemde tedavi edilmezse kronikleşmeye çok yatkındır.
Bazı prostat türlerinde bakteri olmadan da prostat iltihabı oluşmaktadır. Ergenlik çağından sonra her yaşta ortaya çıkabilen bir durumdur.
Oldukça sık görülen kronik (müzmin) prostatit, belirtilerinin belirgin olmaması ve çoğunlukla da diğer idrar yolları iltihaplarıyla birlikte bulunması nedeniyle teşhisi gözden kaçabilir. Prostat İltihabının Çeşitleri Ve Nedenleri Prostatın Bakteriyel Olmayan Kronik İltihabı
Erkeklerde çok sık görülen “kronik non-bakteriyel prostatit”, prostatın belirli bir bakteriye bağlı olmaksızın iltihaplanmasıdır. Prostatit vakalarının%90’nında görülür.
Halsiz bırakan yorucu belirtiler ve ağrılar üç ay veya daha uzun devam eder.
İdrar, meni, prostat salgısından alınan kültürlerde bakteriyel enfeksiyonun kesin kanıtı bulunamaz. Bu nedenle bu prostatit tipinin tanı ve tedavisi son derece zordur. Zaten amaç, hastalığı tamamen ortadan kaldırmaktan ziyade belirtilerin rahatlatılmasıdır.
Bu rahatsızlığı tetiklediği düşünülen nedenler;
– Cinsel aktivite: Cinsel yolla bulaşan gonore, klamidya gibi bir enfeksiyonu olan, cinsel olarak aktif genç erkeklerde daha sık gelişir. Bazı erkeklerde cinsel ilişki sıklığının azaltılması iyileştirici bir faktör olabilir.
– Anksiyete veya stres: Stres idrar akımını kontrol eden kasların kasılmasına neden olur. Bu kaslar, mesane ve rektumu destekleyen pelvik taban kaslarıdır. Kasılmalar, kasların düzenli gevşemelerini önler ve idrarın prostata geri dönüp, dokusunu zedelemesine neden olur.
– İdrarı bitirme ve yeniden başlama: Bazı erkekler idrar yaparken sık sık durup tekrar başlarlar. İdrar akımını durdurmak üretradan geri idrar kaçışına neden olur ve bu da prostatı irrite eder.
– Ağır Kaldırma: Mesane doluyken ağır kaldırma idrarın prostata geri kaçışına neden olabilir.
– Meslek: Kamyon şoförlüğü gibi meslekler bu enfeksiyonla ilişkili olabilir.
– Bazı aktiviteler: Bisiklete binme veya jogging gibi aktiviteler bezi irrite edebilir.
Prostatın Akut Bakteriyel İltihabı
Prostatın akut iltihabı seyrek görülmekle birlikte son derece ciddi bir durumdur. Birdenbire ortaya çıkan bu enfeksiyona pek çok farklı türde bakteri neden olabilir. Ancak çoğu zaman üriner sistem ve kalın bağırsaklar da bulunan bakteriler prostattaki bu akut iltihaptan sorumludur.
Ateş, üşüme, grip benzeri durum, idrar yaparken ağrı ve yanma, idrar yapma güçlüğü, azalmış idrar akımı, idrar yapma esnasında mesaneyi tam boşaltamama hissi, sık ve acil idrar yapma ihtiyacı, kanlı idrar, ağrılı ejakülasyon en sık görülen yakınmalardır.
Akut bakteriyel prostatit idrar yapamama ve kan dolaşımına enfeksiyon yayılması gibi ciddi problemlere neden olabilir.
Prostatın Kronik Bakteriyel İltihabı
Daha sık görülen bir durumdur. Üç ay veya daha uzun süren bu prostat enfeksiyonu da bakteriler nedeniyle olur.
Akut prostatitin aksine semptomlar daha yavaş gelişir ve belirtileri kronik non-bakteriyel prostatit ile hemen hemen aynıdır. Birçok hastada kronik bakteriyel prostatit belirti vermez. En belirgin semptom akut idrar yolu enfeksiyonlarının kronikleşmesidir.
Kronik bakteriyel prostatitin nedeni açık değildir. Üriner sistemdeki bakterilere, mesane veya kan enfeksiyonuna bağlı olabilir. Prostat bezinde oluşabilen taşlar veya prostattaki yapısal kusurlar da prostatite neden olabilir. Enfeksiyon bir travma ya da üriner sisteme sokulan bir enstrüman (katater gibi) sonucu oluşabilir. Sinsi seyreden bir hastalıktır, yavaş yavaş gelişir ve şiddeti akut prostatite göre daha azdır. Sık idrara çıkma isteği vardır. Yine idrarda yanma ve idrarı yaparken zorlanma görülür. Ateş fazla yükselmez. Cinsel isteksizlik görülür. Boşalma sırasında ağrı hissedilir. Bağırsaklarda gerilme hissi vardır. Bunların dışında yine makat bölgesinde ve testislerde ağrı duyulur.
Prostatın Asemptomatik Enflamasyonu Çok az idrar yakınmaları ve pelvik ağrı için karakteristiktir. Hastalar genellikle 20-45 yaşlarındadır. Prostatik sekresyonda enflamasyon hücreleri yoktur ve enfeksiyon saptanmaz. Genellikle işeme esnasında mesane boynu ve sfinkterin gevşemesini önleyen bir fonksiyonel bozukluk olabilir. Kronik Prostatit’in Belirtileri Nelerdir? Stres ve psikolojik gerginlik içinde olan insanlarda idrarı tutan kasın çokça kasılması bu hastalığa yakalanma ihtimalini yükseltir. Bununla birlikte uzun yıllar bisiklet ve motosiklet kullanma, sürekli oturarak çalışan bir meslek grubunda olma (uzun yol şöförlüğü vs.) yine bu hastalığın gelişiminde etkili olabilir.
- Sık idrara çıkma
- İdrar yaparken hafif ağrı ve güçlük
- Azalmış idrar akımı
- Ani sıkışma hissi
- Rektum veya bel bölgesinde hafif ağrı
- Koitus (ilişki) sırasında rektum ile penis arasında batıcı bir ağrı
- Sırtın alt kısmı veya cinsel bölgede ağrı
- Ereksiyonun zayıflaması
- Cinsel isteğin azalması
- Erken boşalma
- Ağrılı boşalma
- Semende kan görülmesi
- Hafif ateş
- Kas ağrıları
Prostat İltihabı Tedavisi Nasıldır?
Kronik prostat iltihabı tedavisinde; genelde antibiyotik kullanılır. Ortalama 4 hafta boyunca bu antibiyotik tedavisi uygulanır. Hastalık tekrarlar ya da tedaviden sonuç çıkmazsa bu tedavi süresi uzatılabilir. Bunun yanında şişliği ortadan kaldırmak için ilaçlar verilir. Daha sonraları ise idrarın rahat yapılmasını sağlayacak ilaç tedavisi uygulanabilir. Çok nadir durumlarda ise ameliyat uygulanır. Tedavisi zor bir rahatsızlıktır.
Akut prostat iltihabı tedavisinde; yoğun antibiyotik tedavisi uygulanır. Ölümcül olabilen bir durum olduğundan yoğun bir bakım gerekir. En az iki hafta süreyle uygulanır. İdrar yaparken zorlanan kişilere sonda takılabilir. Damar içi ilaç tedavisi de yapılabilir.
-Antibiyotikler: Tüm prostatit tiplerinde antibiyotikler ilk tercihdir. Kronik prostatit olgularının yaklaşık%90’ının etiyolojilerinin nonbakteriyel olduğuna inanılmasına rağmen, birçok hastaya antibiyotik tedavisi uygulanmaktadır. Bunun temelinde kültürü negatif hastaların antibiyotik tedavisine yanıt vermesi, tüm kategorilerdeki hastaların yaklaşık yarısının kinolon tedavisinden yararlanması gibi nedenler vardır. Bir ilacın prostata nüfuz etmesi için lipid de yüksek oranda erimesi ve serum proteinlerine de olabildiğince az bağlanması gereklidir. Birçok antibiyotik serumda iyonize olduğu ve iyonize ajanlar da prostat epitelini geçemediği için pek çok antibiyotik prostat enfeksiyonlarının tedavisi için uygun değildir. Bu durumda ilk aşamada uygulanmak için en uygun antibiyotikler trimetoprim-sulfametoksazol ve kinolonlardır (norfloksasin, ofloksasin, siprofloksasin ve levofloksasin). İkinci tercih ise tetrasiklinler ve makrolidlerdir. En az 2-4 haftalık tedavi sonrası faydası ortaya çıkmaktadır.
-Antiinflamatuar ajanlar: Nonsteroidal antiinflamatuvar ajanlar, steroidler ve immünsüpresifler teorik olarak prostat içindeki inflamatuvar parametreleri düzeltir ve semptomlarda düzelme sağlarlar.
-Kas gevşeticiler: Özellikle pelvik ağrı sendromunda diazepam ve baklofenin yararlı olduğu bildirilmişse de bu konuda da yeterli çalışma yoktur.
-Alfa blokerler: Zor idrar yapma şikayeti varsa bu durum üriner sistemdeki bir daralmaya/tıkanmaya bağlı olabileceği için tedavide alfa bloker ilaçları kullanılabilir. Bu ilaçlar mesane boynu ve prostatı rahatlatır.
-Prostat içindeki iltihaplı salgının mekanik drenajı: Prostatit tedavisinin en eski yöntemlerinden birisi olan prostat masajı, enfeksiyona neden olabilecek konjesyonu azaltır. Yineleyen prostat masajının intraprostatik kanalları açtığı, dolaşımı düzelttiği ve antibiyotiklerin dokuya geçişini iyileştirdiği görülmektedir. Yeni geliştirilmiş geniş spektrumlu antibiyotiklerin kullanılması ile prostat masajı eskisi kadar uygulanmamaktadır.
-Prostat içine enjeksiyon tedavisi: Makattan lokal anestezik jel sıkılması sonrasında transrektal ultrason eşliğinde prostat içine makattan veya bacak arası perine den iğne ile girilip prostatın içindeki özellikle prostatit düşünülen kalsifikasyon görülen alanlar başta olmak üzere her iki prostat lobuna kokteyl şeklinde hazırlanmış ilacın enjekte edilmesi işlemidir. Genellikle 3-4 seans uygulanmaktadır. Kronik prostatitte medikal tedaviden yanıt alınamamış hastalarda yüksek başarı ile tedavi imkanı sağlamaktadır.
Op. Doktor Mehmet Ardıç - Konya Özel Büyükşehir Hastanesi.